డా. కేశవులు భాషవత్తిని. ఎండి. సైకియాట్రీ. సీనియర్ మెంటల్ హెల్త్ ఎక్స్ పర్ట్, నిజామాబాద్ & హైదరాబాద్.
Drug abuse among doctors – a major threat to India’s healthcare system…
మనకు జీవితాన్ని కాపాడే దేవుళ్లుగా కనిపించే వైద్యులు – స్వయంగా జీవితాన్ని నాశనం చేసుకునే దారిలో నడుస్తున్నారంటే ఇది భయానకమైన సత్యం. ఆరోగ్యాన్ని బలోపేతం చేయాల్సిన వైద్యులు స్వయంగా మత్తులో మునిగిపోతున్నారని చెబుతున్న అధ్యయనాలు కలవరపెడుతున్నాయి. ‘Doctor, heal thyself’ అనే మాట ఇప్పుడు మరింత భాసిల్లుతోంది.
ఎలా మొదలవుతోంది?
అధిక ఒత్తిడి, శారీరక మరియు మానసిక దళదౌర్భల్యం, వృత్తిపరమైన ఒత్తిడి, అలాగే మత్తుపదార్థాలకు సులభ లభ్యత – ఇవన్నీ కలిసి భారత్‌లో వైద్యులలో డ్రగ్ వినియోగాన్ని పెంచుతున్నాయి. ఓ అధ్యయనం ప్రకారం భారతదేశంలో 10 నుంచి 15 శాతం వైద్యులు మత్తు పదార్థాల (Drugs, Alcohol, Prescription Narcotics) బానిసలుగా మారుతున్నారు.
తరచుగా వాడే మత్తుపదార్థాలు:
ఆల్కహాల్. ట్రామడాల్,బెంజొడయాజెపిన్స్ (Benzodiazepines).మారుజువానా. నికోటిన్, కొన్నిసార్లు హిరోయిన్, మెథ్ లాంటి అధిక మత్తు కలిగించే పదార్థాలు కూడా.
- మత్తుకి అసలు కారణాలు –
@ తీవ్రమైన ఒత్తిడి:
12–16 గంటల పని.సర్జరీల సమయంలో తీసుకునే ఒత్తిడి.వైద్య తప్పిద భయం. సహచరుల నుంచి పోటీ.మెడికల్ విద్య, ఇంటర్న్‌షిప్, నైట్ డ్యూటీలు, నిరంతర పరీక్షలు వైద్య విద్యార్థులపై తీవ్ర మానసిక ఒత్తిడిని కలిగిస్తున్నాయి.
@ మందులకు సులభంగా ప్రాప్తి:
వైద్యులు సొంతంగా రాసుకునే ప్రిస్క్రిప్షన్ ద్వారా నిషేధిత మందులను సులభంగా పొందగలుగుతున్నారు.కొంతమంది కాలేజీల్లో మత్తు పదార్థాలు సులభంగా అందుబాటులోకి రావడం.
@మానసిక ఆరోగ్య సమస్యలు :
డిప్రెషన్, ఆంక్సైటీ, బర్నౌట్ సిండ్రోమ్.కొన్ని సందర్భాల్లో PTSD కూడా,చాలామంది మానసిక చికిత్స తీసుకోవడాన్ని పరువు నష్టం అనుకుంటున్నారు. స్నేహితుల బలవంతం లేదా గ్రూప్ కల్చర్‌ వల్ల తొలిసారి డ్రగ్స్ ట్రై చేయడం, a తర్వాత రెగ్యులర్ గా అలవాటు అయ్యే అవకాశాలు ఎక్కువగా ఉన్నాయి.
@ వ్యక్తిగత జీవిత సమస్యలు:
డాక్టర్ల వైవాహిక జీవితం చాలా సార్లు వృత్తిపరమైన ఒత్తిడికి బలై విఫలమవుతోంది.
విడాకులు, కుటుంబ సమస్యలు మత్తులోకి నెట్టుతున్నాయి.కొన్ని సందర్భాల్లో బాల్యం నుంచే మానసిక ఒత్తిడికి గురైనవారు, మెడికల్ స్టడీస్‌కి వచ్చిన తర్వాత డ్రగ్స్‌ని ఓ ఉపశమనంగా భావించటం.
@ రోగులపై ప్రభావం
చికిత్సలో అప్రమత్తత లోపం.సర్జరీలో ఘోరమైన తప్పులు.కొన్ని సందర్భాల్లో పేషెంటు మృతి.ఆరోగ్య వ్యవస్థపై ప్రభావం. ప్రజల్లో వైద్యులపై నమ్మకం తగ్గిపోవడం. ప్రభుత్వ ఆరోగ్య విధానాలపై నెగటివ్ ఇంపాక్ట్.
- భారతదేశంలో రికార్డయిన కేసులు –
నిజ జీవిత ఉదాహరణలు
i. చెన్నై – ఫెంటనిల్ మత్తుతో జూనియర్ డాక్టర్ మృతి (2022)
AIIMS Chennai లో ట్రైనింగ్ చేస్తున్న డాక్టర్ అకస్మాత్తుగా ఫెంటనిల్ (Fentanyl) మత్తులో డోసు అధికమై మరణించాడు.
ii. ముంబయి – ఆసుపత్రిలో డ్యూటీలో మత్తులో పట్టుబడిన అనస్తిసియా డాక్టర్
అపోలో ఆసుపత్రిలో పని చేస్తున్న సీనియర్ డాక్టర్ ట్రామడాల్ మత్తుతో డ్యూటీలో ఉండగా మిగతా సహచరులు గుర్తించి సస్పెండ్ చేశారు.
iii. హైదరాబాద్ – మెడికల్ విద్యార్థిని ఆత్మహత్య.
వైద్య విద్యార్థిని మాదక ద్రవ్యాల బానిసగా మారి, డిప్రెషన్‌తో ఆత్మహత్య చేసుకుంది. పదుల సంఖ్యలోనే ప్రైవేట్, ప్రభుత్వ వైద్యులు పోలీసులకు చిక్కారు.
- గణాంకాలు మరియు విశ్లేషణ:
IMA (Indian Medical Association) ప్రకారం,
2019 సంవత్సరంలో 6% మంది మత్తుకు అలవాటు పడగా 22% మానసిక ఒత్తిడిలో ఉన్నారు.
2021 సంవత్సరంలో 9 % మంది మత్తుకు, 30% మానసిక ఒత్తిడిలో, 2023 సంవత్సరంలో 14% మంది మత్తుకు అలవాటు పడగా 38% మానసిక ఒత్తిడిలో ఉన్నారు.
AIIMS అధ్యయనం (2023):
1,200 వైద్యులపై సర్వే చేయగా, వారిలో 22% మందికి ఆల్కహాల్ ఆధారిత మానసిక సమస్యలు
18% మందికి సొంతంగా నిషేధిత మందుల వినియోగం ఉన్నట్లు తెలిపింది.
- నియంత్రణలో ఉన్న లోపాలు
i. ఫార్మసీ యాక్సెస్‌పై నిఘా లేకపోవడం
డాక్టర్లు సొంతంగా రాసుకున్న రిసెప్ట్‌తో నిషేధిత మందులు పొందుతున్నారు.
ii. మెడికల్ కౌన్సిల్ యొక్క ఉదాసీనత
అలాంటి కేసులు తెలిసినా డిసిప్లినరీ చర్యలు తీసుకోవడంలో ఆలస్యం
iii. రిహాబిలిటేషన్ సెంటర్ల కొరత
డాక్టర్లకు ప్రత్యేకంగా ఉండాల్సిన మానసిక చికిత్స కేంద్రాలు లేవు
- పరిష్కార మార్గాలు –
ఒక సమగ్ర వైఖరి అవసరం
i. వార్షిక మానసిక ఆరోగ్య స్క్రీనింగ్ తప్పనిసరి
ప్రతి వైద్యునికి సంవత్సరానికి ఒకసారి మానసిక పరీక్షలు
ii. “Doctors for Doctors” హెల్ప్‌లైన్
వైద్యులకు కౌన్సెలింగ్, మానసిక సహాయం అందించే ప్రత్యేక చొరవ
iii. AI ఆధారిత మందుల వినియోగ నిఘా వ్యవస్థ
వైద్యులు రాసే ప్రిస్క్రిప్షన్లను ట్రాక్ చేయడం
iv. ఫార్మసీలలో లాజ్‌బుక్ నిర్వహణ తప్పనిసరి
v. మెడికల్ విద్యలో మానసిక ఆరోగ్యం పై సిలబస్
- విదేశీ దేశాల అనుసరణ –
భారతదేశానికి మార్గదర్శనం
USA: Physician Health Programs (PHPs)
పదార్థాల బానిసలైన వైద్యులకు రహస్యంగా చికిత్స, పునరావాస సేవలు.
UK: General Medical Council మానసిక ఆరోగ్య ప్రోటోకాల్.
వైద్యులపై నిఘా, రికవరీ ప్రోగ్రామ్స్, ఉద్యోగ భద్రత.
- ప్రజల్లో అవగాహన అవసరం –
వైద్యులు కూడా మనుషులే.
వైద్యులు మానవులు – వారికీ మానసిక బలహీనతలు ఉంటాయి.
మనం వారిని శిక్షించకూడదు, సహకరించాలి.
రోగులు, కుటుంబ సభ్యులు వారికి మానసిక మద్దతు ఇవ్వాలి.
10 – వైద్యులను కాపాడుకుందాం,
ఆరోగ్య వ్యవస్థను బలపరచుకుందాం
వైద్యులు మన ఆరోగ్య కాపలాదారులు. వారు బలహీనపడితే, సమాజం బలహీనమవుతుంది. మత్తుపదార్థాల బానిసత్వం నుంచి వారిని బయటపడేయడమే మన అందరి బాధ్యత. ప్రభుత్వం, మెడికల్ సంస్థలు, సమాజం కలిసికట్టుగా పని చేసి, ఈ మానవ వనరును సంరక్షించాలి. అంతేకాక, ఈ సమస్యపై సమాజం చైతన్యవంతమవాలి – ఎందుకంటే వైద్యుల ఆరోగ్యమే దేశ ఆరోగ్యానికి పునాది.
