రచన: డాక్టర్. బి కేశవులు. ఎండి. చైర్మన్: తెలంగాణ మేధావుల ఫోరం.
ఇది ఒక అత్యంత సంవేదనశీలమైన, కీలకమైన మరియు అంతర్జాతీయ పరిణామాలను ప్రభావితం చేసే ప్రశ్న. “పాకిస్తాన్‌ను ముక్కలుగా చేస్తే భారత్‌కు సేఫ్ అవుతుందా?” పాహల్గాం ఉగ్రదాడి, కశ్మీర్‌లో పెరిగిన అసాంతత, మరియు ఎప్పటికప్పుడు అంతర్జాతీయ వేదికలపై భారతదేశాన్ని ఉగ్రవాదానికి గురిచేస్తున్న పరిణామాల నేపథ్యంలో, పాకిస్తాన్‌పై భారత ప్రజానీకం మరియు భద్రతా నిపుణుల వైఖరి మారుతోంది. “పాకిస్తాన్‌ను ముక్కలుగా చేస్తేనే భారత్‌కు శాశ్వత భద్రత లభిస్తుందా?” అనే ప్రశ్న మరింత బలంగా వినిపిస్తోంది. కానీ ఈ సమాధానాన్ని మనం ఒక భావోద్వేగంతో కాకుండా, భౌగోళిక, వ్యూహాత్మక, అంతర్జాతీయ, చారిత్రక కోణాల్లో పరిశీలించాలి.
- పాకిస్తాన్ – విభజనకు సిద్ధమా?
పాకిస్తాన్‌లో అనేక జాతీయ, భాషా, సాంస్కృతిక విభేదాలు ఉన్నాయి. బలూచిస్తాన్, సింధ్, ఖైబర్-పఖ్తూన్ ఖ్వా ప్రాంతాల్లో అసంతృప్తి, స్వతంత్ర ఉద్యమాలు కొనసాగుతూనే ఉన్నాయి. బలూచ్ ఉద్యమకారులు, పఖ్తూన్ సమాఖ్యలు, సింధీ నేషనలిస్టులు తమకు స్వాతంత్ర్యం కావాలని బహిరంగంగా ప్రచారం చేస్తున్నారు.
- ఉగ్రవాద కేంద్రంగా పాకిస్తాన్ – భద్రతపై భయాలు
పాకిస్తాన్ వ్యూహాత్మకంగా భారతదేశంపై దాడుల కోసం ఉగ్రవాద సంస్థలను పెంపొందించిన చరిత్ర కలిగి ఉంది. 26/11 ముంబై దాడులు, పుల్వామా ఘటన, పాహల్గాం ఉగ్రదాడి… ఇవన్నీ ISI ప్రోత్సాహంతోనే జరిగాయన్న అనుమానాలు గట్టిగా ఉన్నాయి.భారత్‌కు పొరుగున ఒక అణ్వాయుధ దేశం ఉండడం సొంతంగా ముప్పు. అది ఇంకా అస్థిరంగా ఉంటే – అనగా పాకిస్తాన్ విభజన జరిగితే – ఆ అణ్వాయుధాలు ఎవరికి చెక్కుతాయన్నది పెనుముప్పుగా మారుతుంది.
- పాకిస్తాన్ విభజన – వ్యూహాత్మకంగా భారత్‌కు లాభమా?
ఒకవేళ పాకిస్తాన్ మూడు నాలుగు దేశాలుగా విభజితమైతే:
ఒకే ఒక కేంద్రం నుంచి ఉగ్రవాద మద్దతు ఉండదు
చిన్న చిన్న దేశాలతో పరస్పర సంబంధాలు బలపడొచ్చు
చైనాపై వ్యూహాత్మక ఒత్తిడి పెరిగే అవకాశం
పాక్ ఆక్రమిత కశ్మీర్ పై నియంత్రణ అవకాశాలు పెరుగుతాయి
కానీ…
విభజన అనంతరం అంతర్గత రక్తపాతాలు జరగవచ్చు.
శరణార్థుల తరలింపు భారంగా మారొచ్చు.
అణ్వాయుధాలపై నియంత్రణ లేకుండా పోవచ్చు.
ఉగ్రవాదులు చిన్న దేశాల్లో శరణం పొందవచ్చు.
- చారిత్రక ఉదాహరణలు – విభజనల భవిష్యత్తు ఎలా ఉండొచ్చు?☺
చారిత్రక ఉదాహరణలు చూస్తే, విభజనల భవిష్యత్తు ఎలా ఉండొచ్చో అర్థమవుతుంది. ఉదాహరణకు, 1991లో సోవియట్ యూనియన్ విభజన జరిగింది. ఈ విభజన ద్వారా సోవియట్ యూనియన్ 15 దేశాలుగా చీలిపోయింది, అయితే రష్యా ప్రధాన ఆధిపత్యాన్ని కొనసాగించగలిగింది. అదేవిధంగా, 1990వ దశకంలో యుగోస్లావియా తీవ్ర రక్తపాతం, జెనోసైడ్, మరియు నాటో జోక్యంతో విభజనకు గురైంది. ఈ విభజన ప్రక్రియలో అనేక ప్రాంతీయ యుద్ధాలు జరిగాయి.సూడాన్ కూడా 2011లో విభజితమైంది. దక్షిణ సూడాన్ ప్రత్యేక దేశంగా ఆవిర్భవించింది. అయితే తరువాత అక్కడ కూడా అంతర్గత కలహాలు, కష్టాలు కొనసాగాయి. ఈ చారిత్రక ఉదాహరణలు పాకిస్తాన్ వంటి దేశాల్లో భవిష్యత్తులో విభజనల ప్రమాదం ఎలా వుండొచ్చో సూచిస్తున్నాయి.
- భారత్‌కు సురక్షిత మార్గం – వ్యూహాత్మక సహనం లేదా వ్యూహాత్మక చర్యలు?
భారత్‌కి వాస్తవికంగా ఈ మూడు మార్గాలు ఉన్నాయి:
a. మూకుదాడులు (Surgical Strikes) – నిర్దిష్ట ఉగ్రవాద స్థావరాలపై దాడులు
b. అంతర్జాతీయ ఒత్తిడి పెంపు – FATF, UN వేదికల్లో పాకిస్తాన్‌ను ఒత్తిడిలో పెట్టడం
c. వ్యాఖ్యాత్మక మద్దతు – బలూచ్, పఖ్తూన్ ఉద్యమాలకు మౌన మద్దతు
అయితే, వీటిలో ఏ మార్గాన్ని అనుసరించినా, పూర్తి స్థాయిలో పాకిస్తాన్ విభజనకు భారత్ నేరుగా కారణమవ్వకూడదు. ఇది అంతర్జాతీయ దౌత్యపరంగా నిషేధితమయిన చర్య అవుతుంది.
- అణ్వాయుధాల భద్రత – ప్రపంచానికి శాపమా?
పాకిస్తాన్ లోని అణు ఆయుధాల శేఖరాలు ISI, పాక్ సైన్యం అధీనంలో ఉన్నాయి. పాకిస్తాన్ అస్థిరమైతే, ఉగ్రవాదులకు ఈ ఆయుధాల ప్రవేశం కలిగే అవకాశం ఉంది. ఇది కేవలం భారత్‌కే కాదు, ప్రపంచానికే శాపంగా మారుతుంది.
- చైనా కోణం – వ్యూహరచనల తలకిందులవుతాయా?
పాకిస్తాన్ విభజనతో చైనా కూడా కలవరం చెందుతుంది. CPEC (China-Pakistan Economic Corridor) బలూచిస్తాన్ మీదుగా వెళుతుంది. బలూచ్ ఉద్యమకారులు ఇప్పటికే చైనా పనులకు అడ్డుపడుతున్నారు. దీంతో భారత్‌కి వ్యూహాత్మకంగా లాభం కలగవచ్చు.
- పాకిస్తాన్ విభజనకు మద్దతు – భారత స్వరూపం ఎట్లా ఉండాలి?
భారత్ తక్షణం వైఖరి తీసుకోవాల్సిన అవసరం లేదు. ఇది “పరోక్ష వ్యూహం” కింద ఉండాలి. అనగా, స్వతంత్ర బలూచ్, స్వతంత్ర పఖ్తూన్, స్వతంత్ర సింధ్ ఉద్యమాలకు మానవహక్కుల పేరుతో మద్దతు ఇవ్వడం సరైన మార్గం.
9.– విభజన అనేది ఋణాత్మక స్థిరత్వం కావొచ్చు
పాకిస్తాన్ ముక్కలవడం అనేది భారత్‌కు తక్షణ లాభాలు ఇచ్చినా, దీర్ఘకాలికంగా అంతర్గత, అంతర్జాతీయ ముప్పులు తెచ్చే అవకాశం ఉంది. భారత్ భద్రత అనేది పాకిస్తాన్ నాశనం ద్వారా కాకుండా, ఉగ్రవాద నిర్మూలన, వ్యూహాత్మక ధైర్యంతో మాత్రమే సాధ్యపడుతుంది.
